Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”, przedłożoną przez ministra rozwoju. W „Planie na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” wskazano nowe kierunki działań państwa i nowe impulsy, które zapewnią polskiej gospodarce stabilny rozwój w przyszłości. Przygotowanie dokumentu jest ściśle związane z exposé premier Beaty Szydło, w którym mocno podkreślała, że najważniejszym zadaniem jej rządu jest rozwój Polski i wyrwanie naszego kraju z pułapek rozwojowych.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że wprawdzie w ostatnich latach PKB w Polsce rósł relatywnie szybko na tle państw Europy Zachodniej, to jednak dokładna analiza czynników, które umożliwiły Polsce taki rozwój od 1989 r. wskazuje, że dotychczasowy model rozwojowy się wyczerpał. Oznacza to, że Polska potrzebuje nowego modelu rozwoju gospodarczego, zwłaszcza że nasza gospodarka znajduje się w pięciu pułapkach rozwojowych: średniego dochodu; przeciętnego produktu; braku równowagi; demograficznej; słabości instytucjonalnej. Wyjście z nich jest konieczne, bo nawet jeśli dzisiaj gospodarka nie odczuje wszystkich konsekwencji tych pułapek, to ich skutki mogą pojawić się w następnych latach.
Dokument przedstawia nowe podejście do polityki gospodarczej, a w nim kluczowe przedsięwzięcia, które stworzą podstawy do rozwoju nowoczesnej, konkurencyjnej i zrównoważonej gospodarki. Odpowiedzialny rozwój ma się opierać na pięciu filarach: reindustrializacji, rozwoju innowacyjnych firm, kapitału dla rozwoju, ekspansji zagranicznej, zrównoważonego rozwoju społecznego i regionalnego.
Reindustrializacja znacząco wzmocni fundamenty polskiej gospodarki. Przemysł jest źródłem komercyjnych wydatków na badania i rozwój oraz naturalnym środowiskiem innowacji, także dla firm sektora usługowego. To przemysł tworzy sieci kooperacji, zasadniczo przyczyniając się do wzrostu produktywności, powstawania innowacji i miejsc pracy wysokiej jakości. Znaczący procent zatrudnienia w usługach jest ściśle związany z przemysłem.
Pod wpływem doświadczeń kryzysu gospodarczego, reindustrializacja stała się jednym z priorytetów Komisji Europejskiej i wielu państw Unii Europejskiej. Obecnie szybkie zmiany technologiczne prowadzą do głębokich zmian gospodarczych, co stwarza szansę dla polskich firm na zajęcie znaczącej pozycji na globalnych rynkach.
Rozwój innowacyjnych firm to stworzenie polskim przedsiębiorcom warunków zwiększania skali działalności czyli, aby małe firmy mogły stawać się średnimi, średnie dużymi, a duże osiągały zdolność do globalnej konkurencji. Oznacza to przede wszystkim eliminację regulacyjnych i biurokratycznych barier w codziennym funkcjonowaniu polskich przedsiębiorstw.
Pożądane zmiany to ułatwienie startu przedsiębiorcom i ograniczenie wymogów formalnych związanych z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej oraz zatrudnieniem. Konieczna jest też deregulacja i ograniczenie form reglamentacji działalności gospodarczej, a także zmniejszenie uciążliwości kontroli wykonywania tej działalności. Trzeba również poprawić skuteczność dochodzenia wierzytelności i ochronę płynności MŚP. Niezbędny jest nowy i spójny akt prawa gospodarczego o charakterze ogólnym. Ważne będzie wprowadzenie zasad sukcesji przedsiębiorstw prowadzonych przez jednoosobowych przedsiębiorców w celu zachowania ciągłości ich prowadzenia przez spadkobierców, dotychczasowych pracowników lub inwestorów zewnętrznych.
Bardziej przyjazne otoczenie prawne uwolni potencjał firm, w szczególności małych i średnich do tworzenia innowacji, które są kluczem do osiągnięcia wyższego poziomu rozwoju gospodarczego. To one pozwalają na konkurowanie nie tylko ceną, ale przede wszystkim wysoką jakością dóbr i usług, powstających dzięki unikalnym kompetencjom pracowników.
Kapitał dla rozwoju oznacza zmobilizowanie środków finansowych w celu znacznego zwiększenia poziomu inwestycji w Polsce.
Rozbudowa instrumentów finansowych, oferowanych przez państwowe instytucje rozwoju, jest niezbędna do wzmocnienia działających w Polsce firm, zwłaszcza z sektora MŚP. Pożądane jest również zwiększenie efektywności wykorzystania środków publicznych, w szczególności funduszy europejskich i aktywacja środków z perspektywy unijnej 2014-2020.
Chodzi także o budowanie w Polsce kultury oszczędzania nawet małych kwot, ponieważ to właśnie poziom oszczędności krajowych stanowi o możliwościach inwestycyjnych gospodarki. Ważnym elementem budowania tej kultury powinna być promocja idei akcjonariatu pracowniczego. Są to działania, które w przyszłości mogą zaowocować zapewnieniem Polakom dochodów nie tylko z pracy, ale także w większym stopniu z kapitału.
Ekspansja zagraniczna polskich przedsiębiorstw ma być elementem pomnażania rodzimego kapitału przez zwiększenie ekonomii skali oraz wzmocnienie obecności na dotychczasowych rynkach i wchodzenie na nowe, w szczególności szybko rozwijające się, np. w Azji i Afryce.
Celem Polski musi być podtrzymanie korzystnych tendencji i trwała eliminacja chronicznego deficytu rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego. Obok eksportu na ekspansję zagraniczną powinny składać się bezpośrednie inwestycje polskich firm, w tym projekty z obszaru fuzji i przejęć. Państwo powinno odgrywać aktywną rolę w tych procesach i wspierać przedsiębiorstwa m.in. przez propagowanie polskich firm, promocję polskich produktów, dostarczanie informacji i dedykowaną ofertę finansową ze strony profesjonalnych instytucji.
Zrównoważony rozwój społeczny i regionalny to położenie nacisku na włączenie w procesy rozwojowe nie tylko aglomeracji, ale także mniejszych miast i obszarów wiejskich. Oznacza to m.in.: prowadzenie skutecznej polityki regionalnej na rzecz spójności, przeciwdziałanie powstawaniu obszarów wykluczenia oraz niwelowanie różnic w dostępie mieszkańców Polski do usług publicznych i rynku pracy. Konieczne są też programy ożywienia małych miast, rozwój rynków lokalnych oraz promowanie przedsiębiorczości i mobilności zawodowej zarówno w miastach, jak i na obszarach wiejskich z wykorzystaniem potencjałów lokalnych i subregionalnych gospodarek. Należy postawić również na poprawę infrastruktury i dostępności transportowej obszarów wiejskich, a także żywotne, wielofunkcyjne rodzinne gospodarstwa rolne i promowanie pracy na odległość.
Podstawą odpowiedzialnego rozwoju Polski, która wpływa na wszystkie filary, powinno być sprawne państwo. To wymaga przezwyciężenia tzw. „Polski resortowej” na rzecz koordynacji działań do nadania nowego impulsu rozwojowego tak, aby beneficjentami wzrostu PKB w większym stopniu niż dotychczas byli przeciętni obywatele. Odpowiedzialny rozwój to nie tylko oparcie wzrostu gospodarczego na solidnych fundamentach, jakimi są pracowitość, przedsiębiorczość i zdolności Polaków, ale także wielowymiarowa solidarność społeczna â między pokoleniami teraźniejszymi i przyszłymi, między poszczególnymi regionami, miastami i obszarami wiejskimi, czy pracodawcami a pracownikami â której źródłem jest troska o dobro wspólne.
Główne przedsięwzięcia realizowane przez ministra rozwoju we współpracy z ministrami w ramach „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”:
- stworzenie systemu inteligentnych zamówień publicznych (m.in. odejście od kryterium najniższej ceny, uwzględnianie kosztów eksploatacji, ułatwienia dla małych i średnich firm, promocja stabilnych miejsc pracy, preferowanie rzetelnych dostawców);
- wdrożenie programu Start in Poland, którego celem będzie stworzenie warunków do rozwoju polskich start-upów;
- integracja istniejących instytucji wspierania rozwoju i stworzenie na ich bazie Polskiego Funduszu Rozwoju SA (te instytucje to Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA, Bank Gospodarstwa Krajowego, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych SA, Agencja Rozwoju Przemysłu SA, Polskie Inwestycje Rozwojowe SA, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości); integracja instytucji wspierania rozwoju posłuży inicjowaniu lub finansowaniu (kapitałowemu i dłużnemu) projektów inwestycyjnych oraz wspieraniu w szczególności: małych i średnich przedsiębiorstw, eksportu, inwestycji innowacyjnych i infrastrukturalnych oraz promocji;
- utworzenie w strukturach Polskiego Funduszu Rozwoju pionu wspierania eksportu i systemu współpracy z samorządami terytorialnymi oraz innymi partnerami społecznymi w zakresie promocji eksportu;
- reforma polskiej dyplomacji ekonomicznej oraz wspólne prace ministrów rozwoju i spraw zagranicznych na rzecz poprawienia sprawności działania Wydziałów Promocji Handlu i Inwestycji oraz Wydziałów Ekonomiczno-Handlowych placówek dyplomatycznych;
- przygotowanie przez ministra rozwoju programów rozwojowych we współpracy z innymi ministrami, Polskim Funduszem Rozwoju i partnerami prywatnymi;
- zwiększenie możliwości pozyskiwania â w szczególności za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju â kapitału na inwestycje, oferowanego na preferencyjnych warunkach przez międzynarodowe instytucje finansowe, takie jak np. Bank Światowy, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych;
- prowadzenie aktywnej polityki (w ramach pozyskiwania bezpośrednich inwestycji zagranicznych) zabiegania o projekty umożliwiające bezpośredni transfer do Polski unikalnych technologii i kompetencji oraz takich, które charakteryzować będzie wysoki współczynnik wydatków z obszaru badania i rozwój, a także duża skłonność do współpracy z polskimi uczelniami w celach badawczo-wdrożeniowych;
- przygotowanie przez ministra rozwoju, we współpracy z innymi ministrami, kompleksowych rozwiązań ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej, w szczególności przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa;
- wspieranie oszczędności długoterminowych i budowanie kultury oszczędzania;
- popularyzacja i wspieranie idei akcjonariatu pracowniczego;
- przygotowanie i wdrożenie „Planu działań na rzecz zwiększenia efektywności i przyspieszenia realizacji programów operacyjnych w ramach Umowy Partnerstwa 2014-2020”, którego efektem będzie przyspieszony impuls inwestycyjny (nastąpi znacząca redukcja obciążeń formalno-proceduralnych stanowiących bariery w sprawnym wykorzystywaniu środków europejskich; w programach operacyjnych na lata 2014-2020 istotnie zostanie zwiększony udział instrumentów o charakterze zwrotnym);
- aktywne włączenie ministra rozwoju w prace nad dokumentem programowym „Pakt dla obszarów wiejskich” oraz współdziałanie z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi na rzecz szeroko rozumianego rozwoju obszarów wiejskich;- przygotowanie przez ministrów rozwoju i edukacji narodowej reformy szkolnictwa zawodowego, działanie na rzecz włączania przedstawicieli przemysłu w przygotowanie planu nauczania, a także poprawienia poziomu nauczania przedsiębiorczości i ekonomii w szkołach.
Źródło: Centrum Informacyjne Rządu
fot. www.premier.gov.pl
Zdzisław*.interq.pl