Były więzień Auschwitz, Józef Stós zmarł we wtorek w Krakowie, dokładnie w 76. rocznicę pierwszego transportu Polaków do oświęcimskiego obozu. Został tam deportowany w 1940 roku z więzienia w Tarnowie, w towarzystwie 700 innych więźniów politycznych.
Józef Stós urodził się w 1921 roku w Okocimiu. We wczesnej młodości był działaczem harcerskim. Tuż po wybuchu II wojny światowej, jako ochotnik zgłosił się do Pomocniczej Służby Wojskowej.
Po upadku kampanii wrześniowej, na ziemiach wschodnich wpadł w ręce sowieckich wojsk. Zdołał uciec, jednak w 3 maja 1940 roku został aresztowany przez gestapo jako „radziecki szpieg“. Z tarnowskiego więzienia 14 czerwca deportowano go do Auschwitz.
Jak wspominał po latach, Polacy z tarnowskiego więzienia byli przekonani, iż trafią na roboty do Rzeszy. Jednak po zakończeniu podróży, okazało się, że miejscem przeznaczenia był niemiecki obóz koncentracyjny.
W obozie Józef Stós dostał numer 752. Był jednym z ocalałych 239 Polaków z pierwszego transportu, którzy przeżyli wojnę.
Po wojnie został architektem, zaangażowanym w kultywowanie pamięci o Auschwitz. Założył Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich, skupiające byłych więźniów, ich rodziny oraz osoby zainteresowane tematyką obozową.
/ab
fot. kadr z filmu "Pięć lat i pięć dni", youtube.com
