Od czterech miesięcy obowiązuje uchwalona przez Sejm 20 marca 2015 roku ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Do końca 2015 roku na mocy tej ustawy Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał blisko 400 osobom status działacza opozycji antykomunistycznej.
Wspomniana wyżej ustawa ma na celu przyznanie szczególnego statusu działaczom opozycji demokratycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r. oraz zagwarantowanie pomocy finansowej tej części środowiska, która znajduje się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej.
Ustawa określa:– zasady nabywania statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych;
– zasady wydawania legitymacji i nadawania odznaki honorowej działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych;
– zasady przyznawania świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej działaczom opozycji antykomunistycznej lub osobom represjonowanym z powodów politycznych;
– zadania, organizację i zasady działania wojewódzkich rad konsultacyjnych do spraw działaczy opozycji i osób represjonowanych.
Status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych potwierdza w drodze decyzji administracyjne, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. W procedurze stwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych uczestniczy Prezes Instytutu Pamięci Narodowej oraz wojewódzka rada konsultacyjna do spraw działaczy opozycji i osób represjonowanych.
Pomoc finansowa ma dwojaką formę: świadczenia pieniężnego lub pomocy pieniężnej. Świadczenia te przyznaje Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na wniosek osoby uprawnionej. Przesłanką przyznania pomocy jest – poza uzyskaniem statusu działacza opozycji lub osoby represjonowanej – spełnienie kryterium dochodowego. I tak świadczenie pieniężne w wysokości 400 zł miesięcznie przyznawane jest wówczas, gdy dochód osoby samotnej nie przekracza kwoty odpowiadającej 120 procent najniższej emerytury, wynoszącej obecnie 880,45 zł, albo dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 100 procent najniższej emerytury. Świadczenie pieniężne z zasady przyznaje się na okres dwunastu miesięcy, ale w przypadku osób, które ukończyły 67 lat może być przyznane na okres do 60 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach świadczenie może zostać przyznane bezterminowo.
Pomoc pieniężna w formie jednorazowego wsparcia przyznawana jest osobom uprawnionym znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub w związku z zaistnieniem zdarzeń losowych, jeżeli dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 220 procent najniższej emerytury albo dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 150 procent najniższej emerytury. Pomoc pieniężna może być przyznana także na zakup sprzętu rehabilitacyjnego ułatwiającego życie osobie całkowicie niezdolnej do pracy i do samodzielnej egzystencji – w przypadku gdy dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej lub dochód na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 300 procent najniższej emerytury.
Ustawa określa także dodatkowe uprawnienia takie jak: prawo pierwszeństwa do środowiskowej opieki socjalnej, w tym w uzyskaniu miejsca w domu pomocy społecznej oraz opcjonalnie – w zależności od decyzji konkretnego samorządu terytorialnego – pomoc w zakresie udogodnień komunikacyjnych, świadczeń mieszkaniowych, kulturalnych, zdrowotnych i oświatowych. Świadczenia pieniężne i pomoc pieniężna zwolnione są z podatku dochodowego oraz nie są wliczane do dochodu ustalanego na potrzeby realizacji świadczeń z pomocy społecznej.
Dokładne procedury przyznawania statusu oraz zasad pomocy można znaleźć na stronach internetowych Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych TUTAJ oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Bliższych informacji udziela też bielskie biuro IPN (tel. 33 813 63 59).
www.solidarnosc.org.pl/bbial
