Przedmiotowa zmiana ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która weszła w życie 1 maja 2015 r., ma na celu podwyższenie świadczeń emerytalnych ustalonych według nowych i starych zasad. Ustawa zmienia sposób ustalania wymiaru świadczeń dla różnych grup emerytów, dla których emerytury są wyliczane zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 1 stycznia 1999 r. oraz na podstawie przepisów obowiązujących zgodnie z reformą ubezpieczeń społecznych, obowiązującą od 1 stycznia 1999 r..
W ustawie wprowadzono następujące zmiany:
1) przy obliczaniu wysokości emerytury - możliwość stosowania tablic trwania życia obowiązujących w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny (tablice średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn ogłaszane są corocznie od roku 1999; dane w nich zawarte mają wpływ na wysokość emerytury);
2) dla osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., które pobierały wcześniejsze emerytury – możliwość obliczania wysokości emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, zgodnie z nowymi zasadami, przy jednoczesnym pomniejszeniu podstawy obliczania emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur;
3) możliwość ponownego przeliczenia emerytury osobom, wobec których miało zastosowanie ograniczenie podstawy wymiaru emerytury do 250% przeciętnego wynagrodzenia i którym przed dniem 1 stycznia 1999 r. odprowadzano składki od całego wynagrodzenia, przekraczającego 250% przeciętnego wynagrodzenia, które były aktywne zawodowo po uzyskaniu prawa do tych świadczeń;
4) przy ustalaniu kapitału początkowego – uregulowanie, na podstawie którego okres urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem, traktuje się jako okres składkowy;
5) przy ustalaniu kapitału początkowego – zaliczenie całego okresu nauki w szkole wyższej w stosunku do ubezpieczonych, wobec których dotychczas ma zastosowanie (zawarte w art. 5 ust. 2) ograniczenie okresu nieskładkowego do wymiaru 1/3 okresu składkowego.
Przyjęto, że wysokość emerytury przysługującej w dniu wejścia w życie ustawy ustala się ponownie na wniosek osoby uprawnionej. Prawo do emerytury w nowej wysokości przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o jej ponowne ustalenie, nie wcześniej jednak niż od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Ważne jest to, iż w sprawach, w których organ rentowy ustalił kapitał początkowy z uwzględnieniem przepisów art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie zmian, ustala się go ponownie na wniosek osoby uprawnionej, a jeżeli nie wystąpi ona z takim wnioskiem – przy obliczaniu emerytury na podstawie art. 26, jeżeli jest to korzystniejsze dla emeryta.
Marta Śnioch
Tygodnik Solidarność Świętokrzyska nr 32